• In elke werkruimte moet voldoende verlichting aanwezig zijn. De meest wenselijke verlichting is een combinatie van direct en indirect licht.
• Gebruik energiezuinige verlichting, aangezien deze verlichting ook minder hinderlijke warmte produceert.
• Overweeg bewegingssensoren om te voorkomen dat het licht onnodig blijft branden als er geen mensen in de ruimte zijn.
• Bij de keuze van het type lamp spelen onder meer de kleurtemperatuur (deze geeft aan hoe ‘warm’ of ‘koud’ het licht is) en de kleurweergave-index een rol. Medewerkers prefereren ‘gelig’, ‘warm’ licht met een hoge kleurweergave-index.
• Zorg dat er zoveel mogelijk daglicht via dak- of gevelopeningen binnenkomt in de back-office en front-office. Medewerkers vinden daglicht en uitzicht erg belangrijk. Daglicht is verplicht als dit technisch mogelijk is.
• Uitzicht kan vaak gelijktijdig met de daglichttoetreding gemaakt worden. Wensen voor een goed uitzicht zijn het kunnen waarnemen van het weer (zon, regen, sneeuw etc.), van natuur (groen) en van beweging (mensen en verkeer).
• Zonwering aan de buitenzijde helpt om de warmte buiten te houden. Zonwerend glas is niet voldoende. Bij beeldschermwerk is altijd zon- of helderheidswering nodig, omdat deze gebruikt moet worden als de zon of het daglicht te veel spiegelt in het scherm.
• Werkoppervlakken zoals bureaublad en beeldscherm mogen niet spiegelen. Met indirecte verlichting of beeldschermarmaturen voorkom je spiegelingen in het scherm. Stel werkplekken zo op dat de kijkrichting parallel is aan het raam. Zo kijk je niet tegen het daglicht in en valt het daglicht niet op je beeldscherm. Zorg ook voor geschikte zonwering die spiegeling voorkomt, zoals een zonnescherm, jaloezieën of getint glas. Klik hier voor meer informatie over de inrichting van beeldscherm- en baliewerkplekken.

Oplossing voor arborisico: 
Omgevingsfactoren - licht

• De gewenste praktijkverlichtingssterkte ligt voor de meest voorkomende werkzaamheden tussen de 200 en 750 lux. Voor kantoor- en baliewerk ligt het aanbevolen niveau tussen de 300 en 500 lux. 
• In ruimtes waar beeldschermwerk wordt verricht moet direct invallend zonlicht voorkomen kunnen worden (zon- of lichtwering).

• In het algemeen voelt men zich prettiger in een werkomgeving met voldoende daglicht en uitzicht. Dit kan de motivatie en de productiviteit bevorderen.
• Een bewegingssensor draagt bij aan energiebesparing. Goed voor het milieu en de portemonnaie.

• Het lichtniveau kan gemeten worden door een deskundig bedrijf of de arbodienst, bijvoorbeeld als onderdeel van de RI&E.
• De sfeer van het licht (de lichtkleur) is ook belangrijk in de front- en back-office ruimten. Kies daarom voor ‘warmere’ tinten zoals bij TL-licht lichtkleur 83.
• Met een bewegingssensor wordt voorkomen dat het licht onnodig blijft branden. Naast het gemak van een bewegingssensor voor de mens, spaart dit energie en dus het milieu.
• Bij een ruimte die geen daglicht heeft kan de tussenwand met een ruimte waar wel daglicht komt, verwijderd worden of voorzien worden van glas.
• Is het je te donker op kantoor? Gebruik een eigen werkpleklamp als extra verlichting.
• Heb je last van spiegeling van licht in je beeldscherm? Ga niet in een verkeerde houding zitten om de spiegeling te vermijden, maar stel je beeldscherm anders op. Klik hier voor meer informatie over de inrichting van beeldscherm- en baliewerkplekken.

• Arbobesluit 6.3
• Arbobesluit 6.4
• Arbobesluit 5.12
• Arboregeling 5.2

Een korte omschrijving en een link naar de volledige teksten van de artikelen staan onder het wettelijk kader van de risicogroep. 

• Zie website van de Bouw advies groep van de LHV: Bouw advies groep
• Contact met de bouwadviesgroep kunt u opnemen via de E-mail.

Succes- en faalfactoren: 
Het is belangrijk dat de de medewerkers regelmogelijkheden hebben om de zonwering te bedienen. Bij voorkeur is de zonwering in delen regelbaar (per raam of venster).

Randvoorwaarden: 
Het gebouw moet over een buitengevel beschikken, of anders een vrij dak waarin een lichtkoepel, lichtkoker, binnenplaats of lichtstraat aangebracht kan worden.

Onderdeel van de Arbeidshygiënische Strategie: Collectieve bescherming verplicht
Datum oplossing geplaatst: 31 maart 2016
Trefwoorden: verlichting, licht, daglicht, uitzicht, zonwering, lichtwering, helderheidswering, screens, gordijnen, markiezen, lampen, luxaflex