Risico op een accidenteel bloedcontact bestaat in situaties zoals: 

• handelingen waarbij medewerkers een bepaald scherp voorwerp gebruiken (of daarbij assisteren) zoals het geven van een injectie en het maken van een incisie;
• handelingen waarbij lichaamsvocht kan wegspatten, zoals chirurgische ingrepen, bevallingen en wondverzorging;
• onvoorziene situaties zoals het vallen van een scherp voorwerp, onvoorzien vrijkomen van lichaamsvocht, bijten en andere verwondingen door agressie;
• verwerking van materialen zoals: opruimen en schoonmaken van herbruikbare scherpe voorwerpen, het opruimen van wegwerpmateriaal, vervoer van materiaal of afval, zwerfnaalden.

Onder hoge werkdruk, met name in acute situaties, doet een accidenteel bloedcontact zich eerder voor.

Als gewerkt wordt met doelgroepen die een verhoogd risico met zich meebrengen (verminderd ontoerekeningsvatbaar, verhoogd risico op agressie, e.d.) pas dan de beschermende maatregelen hier op aan.

In het infectiepreventiebeleid van iedere werkgever in de huisartsenzorg gelden de volgende minimale afspraken (deze komen overeen met de standaard van NHG Richtlijn infectiepreventie voor de huisartsenpraktijk). 

Maatregelen ter preventie van accidenteel bloedcontact

Algemene voorzorgsmaatregelen

• Gebruik, waar van toepassing, beschermingsmiddelen zoals handschoenen, beschermende kleding, oogbescherming en mondneusmasker.
• Voer als werkgever periodiek een risicobeoordeling uit van situaties met scherpe medische hulpmiddelen en voer waar nodig maatregelen in die de kans op een snij- en/of prikaccident zo veel mogelijk verkleinen.
• Als er kans is op letsel of infectie door een scherp medisch hulpmiddel, vervang waar mogelijk dit hulpmiddel door een niet scherp hulpmiddel én als vervanging door een niet-scherp medische hulpmiddel niet mogelijk is: gebruik een scherp medisch hulpmiddel met een ingebouwd veiligheids- en beschermingsmechanisme.

Naalden

• Gebruik naalden met een ingebouwd veiligheids- en beschermingsmechanisme tegen scherpe letsels.
• Recappen (doppen op injectienaalden terugzetten) is verboden.
• Deponeer de naald direct na gebruik in een speciaal voor dit doel ontworpen container (naaldencontainer). Buig of breek naalden niet en manipuleer ze ook niet op een andere manier, tenzij de fabrikant aangeeft dat deze handelingen veilig kunnen worden uitgevoerd bij dit product. Dit geldt niet alleen voor naalden die gebruikt zijn om bloed af te nemen, maar ook voor naalden die gebruikt zijn voor intramusculaire of subcutane toediening, bijvoorbeeld de toediening van insuline. 
• Gebruik bij hechten een naaldvoerder en pincet ter preventie van perforaties van de handschoenen. Wees alert bij het bevestigen van de naald in de naaldvoerder.

Bloedafname

• Draai na bloedafname de naald niet van de houder af, maar doe naald en houder in de daarvoor bestemde container.
• Neem bloed (inclusief bloedkweken) af met behulp van een gesloten afnamesysteem zoals een vacuümsysteem, of gebruik een naaldloos transfersysteem. Draag bij bloedafname handschoenen als geen gesloten afnamesysteem beschikbaar is.

Achtergrondinformatie preventie van accidenteel bloedcontact
Conform het Arbobesluit art. 4.85 en 4.86 is de werkgever verplicht om periodiek een risicobeoordeling uit te voeren van situaties met scherpe medische hulpmiddelen en waar nodig maatregelen te nemen die de kans op een snij- en/of prikaccident zo veel mogelijk verkleinen.

Scherpe medische hulpmiddelen zijn bijvoorbeeld messen, naalden, naaldvoerders met naald, scherpe haken en chirurgisch instrumentarium.

Conform het Arbobesluit art. 4.97 lid 2 is het verplicht om een scherp medisch hulpmiddel met een ingebouwd veiligheids- en beschermingsmechanisme te gebruiken in situaties met kans op letsel of infectie door een scherp medisch hulpmiddel waarbij vervanging door een niet-scherp medisch hulpmiddel niet mogelijk is.