Beschrijving brancheafspraak:

Wanneer sprake is van een uitbraak van ernstige infectieziektes, dan moet er alles aan gedaan worden om het zorgpersoneel te beschermen tegen de risico’s. Dit is van belang voor de betrokken medewerker, maar ook uit het oogpunt van zorgcontinuïteit. Bovendien wordt er op toegezien dat contact met zorgpersoneel of bezoek aan de locaties in de huisartsenzorg niet tot besmetting van patiënten kan leiden (infectiepreventie). Hiervoor gelden altijd al basisregels wat betreft infectiepreventie (zie hiervoor de NHG richtlijn Infectiepreventie in de huisartsenpraktijk).

Wanneer er sprake is van een uitbraak van een bijzondere infectieziekte dan moeten de maatregelen om verdere verspreiding en ook besmetting van de medewerkers tegen te gaan worden opgeschaald. Hoe u dit binnen de huisartsenpraktijk planmatig regelt beschrijft u in een ‘Calamiteitenplan’ dat als draaiboek klaar ligt voor het geval zich een dergelijke situatie voor doet. Dit Calamiteitenplan gaat in ieder geval in werking wanneer dit door GGD/Rijksoverheid wordt opgelegd in verband met de uitbraak van een infectieziekte die staat op de lijst van verplicht te melden infectieziektes.

In het Calamiteitenplan is opgenomen:

1. In welke situatie de werkgever het Calamiteitenplan in werking zet.

2. Het benoemen van een Crisisteam en het functioneren daarvan.

Geef aan wie de aangewezen personen zijn die in de crisis-situatie met elkaar overleggen en bepalen:

• welke maatregelen getroffen worden
• hoe deze geïmplementeerd worden
• hoe wordt bekeken of die maatregelen doeltreffend zijn
• hoe maatregelen actueel gehouden worden (afschalen wanneer het kan, opschalen als dat nodig is).

In het Crisisteam is gewaarborgd dat werkgever, afvaardiging van de belanghebbende medewerkers en infectiepreventiedeskundigheid vertegenwoordigd is. Het Crisisteam bepaalt in ieder overleg wanneer het volgend overleg gepland wordt. De werkgever stelt aan de leden werktijd ter beschikking om deze rol te vervullen.

3. Welke (extra) maatregelen getroffen worden om de risico’s voor de medewerkers tot een minimum te beperken. Leg de maatregelen vast op een praktisch niveau zoals is uitgewerkt in onderstaand voorbeeld met betrekking tot de recente (2021) COVID 19 crisis.

Aanvullende maatregelen in verband met de COVID-pandemie

In aanvulling op de basisafspraken over infectiepreventie gelden in de huisartsenpraktijk de navolgende maatregelen voor de COVID-crisis:

A. Informatievoorziening

• Informeer uw ingeschreven patiënten over de wijzigingen in de dienstverlening en de vereisten voor toegang tot uw huisartsenpraktijk. Geef bij de ingang van uw praktijk/post duidelijk aan dat er alleen toegang is voor bezoekers die een afspraak hebben. Geef bij de ingang en binnen de praktijk duidelijk aan (liefst met afbeeldingen) welke vereisten en gedragsregels gelden voor het betreden van de praktijkruimtes. Zie voorbeeldmateriaal NHG/RIVM.
• Houd voor aanvang van het spreekuur een korte briefing voor alle medewerkers.
• Instrueer waarnemend huisartsen en waarnemend ondersteunend personeel goed over het beleid van de praktijk.
• Besteed aandacht aan de mentale druk die uw medewerkers en uzelf mogelijk ervaren.
• Informeer zorgmedewerkers over beleid bij klachten van medewerker zelf of personen waar de medewerker mee samenwoont en bij contact met een COVID-positief-geteste patiënt.

B. Vermijden van contacten met COVID-besmette personen:

B.1. Dienstverlening/werkzaamheden waar mogelijk op afstand

• Voor dienstverlening waarvoor het niet strikt noodzakelijk is om naar de praktijk te komen worden alternatieven ingezet (denk aan dienstverlening op afstand voor herhaalrecepten, begeleiding, e.d.).
• Biedt de technische mogelijkheden om medewerkers, voor zover als dat mogelijk en wenselijk is, vanuit huis hun werkzaamheden te laten verrichten.
• Als medewerkers thuis moeten blijven in verband met quarantaineplicht en zelf wel in staat zijn om werkzaamheden te verrichten, draag er dan zorg voor dat zij zoveel als mogelijk werkzaamheden vanuit huis kunnen voortzetten. Waarborg daarbij dat ze de mogelijkheid tot ruggespraak hebben.

B.2. Bezoek na afspraak en slim organiseren

• Bezoek aan de huisartspraktijk kan alleen op afspraak. Bij het telefonisch maken van de afspraak wordt triage toegepast: er wordt door uitvraag bepaald of het bezoek strikt noodzakelijk is en of bij betrokkene mogelijk sprake is van een Corona-risico. Waar mogelijk wordt spreekuur op afstand gedaan. Het spreekuur wordt zodanig gepland dat er zo min mogelijk bezoekers gelijktijdig in de wachtruimte zijn.
• Bij het organiseren van de bezoeken aan de huisartspraktijk wordt een scheiding gehanteerd zodanig dat mogelijk Corona-verdachte personen in tijd en/of in fysieke ruimte gescheiden gehouden worden van bezoekers die vanwege andere vraagstukken de praktijk bezoeken. Het ‘Luchtwegspreekuur’ bij voorkeur aan het einde van de dag/spreekuurprogramma plannen.

Voor nadere invulling verwijzen we naar de handreiking op de website van de LHV.

C. Extra hygiëne maatregelen in de praktijkruimte

C.1. In de publieke ruimte (ingang, balie, gangen, wachtruimte, toilet) van de huisartspraktijk wordt geregeld dat:

• Bij de balie ter hoogte van de ademzône er een fysieke afscherming tussen medewerker en bezoeker is.
• De afstand tussen bezoekers zoveel als mogelijk op 1,5 meter wordt gehouden.
• Waar de afstand kleiner dan 1,5 meter is scheiding aangebracht wordt door fysieke afscherming.
• Bezoekers en medewerkers een mondmasker dragen in de publieke ruimtes.
• De publieke ruimtes voldoende worden geventileerd.
• De publieke ruimtes extra worden schoongemaakt:

1. Minimaal dagelijks schoonmaken van alle oppervlakken waar met de handen aan gezeten wordt: stoelen/banken/tafels, deurklinken. 
2. Toiletten en wasgelegenheid voor bezoekers worden minimaal iedere dag schoongemaakt. Hier zijn beschikbaar: dispenser met vloeibare zeep, handalcohol, papieren handdoeken, afvalemmer voor handdoeken.

C.2. In de spreekuurruimte/behandelkamers:

De basisregels voor hygiënisch werken zoals omschreven in de onderdelen ‘Persoonlijke hygiëne’ en ‘Handhygiëne’ in de Richtlijn Infectiepreventie in de huisartsenpraktijk gelden als basis. Zo lang als er een te hoge prevalentie is van de ernstige infectieziekte, zijn aanvullende hygiënische maatregelen nodig (de aanwijzingen van RIVM, GGD en NHG/LHV gelden daarbij als criteria). Dit zijn:

• Medewerkers worden specifiek en praktisch geïnstrueerd over de wijze van gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen in uiteenlopende situaties. Zie als voorbeeld de informatieposter van NHG.
• Medewerkers en behandelaar dragen minimaal een chirurgisch mondneusmasker type IIR. Het mondneusmasker wordt maximaal 3 uren gedragen en dan vernieuwd. Als het mondneusmasker nat wordt, wordt het ook direct vervangen. Bij handelingen binnen de anderhalve meter van de patiënt wordt ook een faceshield of beschermbril gedragen.
• Bij COVID (verdachte) patiënten en handelingen waar sprake kan zijn van aerosolvorming (zoals zuurstoftoediening, onderzoek aan mond/neus/keel die hoesten of niezen kunnen provoceren) dragen medewerkers/behandelaar een faceshield of beschermbril en een filtermasker minimaal type FFP2.
• Na iedere patiënt wordt de spreek-/behandelruimte geventileerd en worden eventueel besmette oppervlakken gereinigd conform de NHG-richtlijnen.

Oplossing voor arborisico: Infectiepreventie

Minimum eisen:

Iedere werkgever dient een draaiboek te hebben voor de maatregelen die getroffen worden en op welke wijze dit georganiseerd wordt, in de situatie dat er sprake is van een uitbraak van een ernstige besmettelijke ziekte. Hierin is beschreven hoe de aanwijzingen worden gevolgd die worden gegeven door de bij uitbraken van ernstige infectieziekten Bevoegde instantie of Rijksoverheid met betrekking tot de te hanteren maatregelen.

Relevante wet- en regelgeving:

Arbobesluit artikelen 3.2a, 4.85 en 4.86

Een korte omschrijving en een link naar de volledige teksten van de artikelen staan onder het wettelijk kader van de risicogroep.

Bronnen/achtergrondinformatie:

• Praktische tips voor in de huisartspraktijk tijdens COVID 19 (LHV)
• Richtlijn infectiepreventie in de huisartsenzorg (NHG)
• Infectiepreventie Coronavirus (NHG)