De juiste plaats voor een zuurstofcilinder in de huisartsenpraktijk
De zuurstofcilinder: niet alle huisartsenpraktijken hebben er een, maar in sommige gevallen kan een zuurstofcilinder van levensbelang zijn. Maar waar zet je de zuurstofcilinder neer? En voldoen praktijken wel aan de veiligheidsnormen die verbonden zijn aan het gebruik van een zuurstofcilinder? Candy Smit, werkzaam als praktijkmanager, liep tegen deze vragen aan bij het maken van een RI&E voor gevaarlijke stoffen en ging op onderzoek uit. In dit artikel delen we de best practices voor de juiste plaatsing van de zuurstofcilinder.
Het belang van een zuurstofcilinder
“Er zijn momenten waarbij elke seconde telt, bijvoorbeeld in geval van een shock of bij een patiënt met een ernstige longaanval zoals astma of COPD. De aanwezigheid van een zuurstofcilinder kan dan cruciaal zijn om het zuurstofgehalte van de patiënt te stabiliseren, terwijl verdere hulp onderweg is”, vertelt Candy. Het vinden van een veilige, toegankelijke en goedgekeurde plaats voor de cilinder vergt soms wat creativiteit en flexibiliteit.
Overleg met de brandweer
“De plaatsing van een zuurstofcilinder bracht in onze praktijk verschillende uitdagingen met zich mee, vooral met betrekking tot veiligheidsnormen. Je moet rekening houden met brandveiligheid. Zuurstof is namelijk niet brandbaar, maar wel brandbevorderend. Daarnaast is de bereikbaarheid voor de medewerkers ook heel belangrijk en natuurlijk de regelgeving omtrent gevaarlijke stoffen. De zuurstofcilinder mag niet in de buurt van ontvlambare materialen staan, zoals een stoppenkast of straalkachel en het is van belang dat de cilinder wordt bewaard in een ruimte met voldoende luchtcirculatie”, legt Candy uit.
“Ons pand kent diverse kasten en ruimten, allemaal voorzien van een slot. De sleutels bevinden zich op enige afstand op een veilige plaats. Bij spoedeisende situaties werkt dit natuurlijk niet. Bovendien zijn de kasten en ruimten niet voldoende geventileerd. Wat bijvoorbeeld wel goed geventileerd is, is het fietsenhok. Maar om daar te komen moeten medewerkers drie deuren met sloten openen. Dit kost in spoedeisende situaties te veel tijd. We hebben daarom met de brandweer overlegd, en uiteindelijk gekozen voor een goed geventileerde en toegankelijke locatie die voldoet aan alle veiligheidseisen”, vertelt Candy. “
Gebruik volgens de handleiding:
Sluit een zuurstofcilinder nooit aan in de buurt van open vuur (straalkachels, kooktoestel, geiser, enz.). Bewaar en verwissel de zuurstofcilinder in een goed geventileerde ruimte. Draai een zuurstofcilinder nooit open of dicht met vette handen. Gebruik nooit olie of vet bij en in de buurt van zuurstofcilinders. Zorg ervoor dat zuurstofcilinders niet kunnen omvallen.
“Alle medewerkers zijn op de hoogte”
De doktersassistente of praktijkondersteuner is verantwoordelijk voor het klaarzetten van de zuurstofcilinder, terwijl de dosering door de arts wordt bepaald. “Alle medewerkers zijn op de hoogte van de locatie en de basisinstructies voor gebruik. Eén keer per jaar oefenen een aantal medewerkers met het plaatsen en activeren van de fles. Zo is er altijd iemand op de hoogte wanneer er een situatie voorkomt waarbij de zuurstofcilinder in gebruik genomen gaat worden”, legt Candy uit.
Daarnaast heeft de praktijk te maken met regelgeving; omdat een aantal medicinale gassen zoals zuurstof en lachgas zijn aangewezen als geneesmiddel, krijgen we jaarlijks van onze leverancier het verzoek het Formulier Terhandstelling Geneesmiddelen in te laten vullen door de apotheker. Dit zorgt ervoor dat de verstrekking van deze gassen veilig en conform de wetgeving verloopt.
“Voorheen werden de cilinder en toedieningsmaterialen automatisch jaarlijks of tweejaarlijks omgewisseld door de leverancier. Sinds twee jaar ligt de verantwoordelijkheid voor het bijhouden van de houdbaarheid van de cilinder en materialen bij onszelf. We moeten nu dus zelf de disposables bestellen en in de gaten houden wanneer de zuurstofcilinder verwisseld moet worden”, aldus Candy.
Om ervoor te zorgen dat alles tijdig besteld wordt, checkt Candy en één van de doktersassistenten periodiek de inhoud van de cilinder en toebehoren aan de hand van een medicatie overzichtslijst en protocol. Via het Huisarts Informatie Systeem (HIS) sturen ze zichzelf een taak die zichtbaar wordt wanneer de zuurstofcilinder weer gecontroleerd moet worden. Dit systeem helpt hen om de veiligheid en beschikbaarheid van de zuurstofvoorziening te garanderen.
Staat jouw zuurstofcilinder op de juiste plek?
Door goed onderhoud en regelmatig oefenen zorgen we voor een veilige werkomgeving en zijn we altijd klaar om de toediening van zuurstof in te zetten. Wel zo fijn, zowel voor onszelf als voor onze patiënten!
Het toedienen van zuurstof is een risicovolle handeling. Maak afspraken over wie wat mag doen in de huisartsenpraktijk.